1) Strengere energie-eisen sturen ontwerp en bouw

Sinds bouwaanvragen vanaf 2025 gelden voor nieuwe woningen een maximaal E-peil E30 en S-peil S28. Die eisen dwingen tot betere isolatie, luchtdichtheid, efficiënte ventilatie en hernieuwbare energie op de woning zelf. 

Daarnaast geldt sinds 1 januari 2023 een renovatieverplichting: wie een woning of appartement met EPC-label E of F koopt, moet binnen vijf jaar naar minstens label D renoveren. Dat zet de markt aan tot diepere renovaties en energetische upgrades.

2) Elektrificatie van verwarming: warmtepomp (hybride of all-electric)

De warmtepomp rukt snel op in nieuwbouw en bestaat steeds vaker in combinatie met zonnepanelen. Voor bouwaanvragen 2021 had 98% van de nieuwbouwwoningen PV; 57% ook een warmtepomp. Voor 2022 steeg het aandeel van de combinatie PV + warmtepomp tot 77%. Ook bij ingrijpende energetische renovaties kiest al meer dan de helft voor deze combinatie. 

VEKA lanceerde in 2024 een warmtepompklaar-tool op basis van VITO/EnergyVille-onderzoek; daarbij blijkt dat een groot deel van de Vlaamse woningen technisch geschikt is voor een (hybride) warmtepomp. 

3) Zon op (bijna) elk dak en digitale meters versnellen energiemanagement

Vlaanderen blijft zonnepanelen massaal bijplaatsen: ~688 MWp in 2024, volgens VEKA-marktcijfers. Totaal aantal installaties tikte in 2024 af net onder het miljoen; het totaal vermogen ging richting ~6,5 GW. De snelle uitrol van digitale meters (eind 2024: ~4,3 miljoen geplaatst) maakt slimme sturing, dynamic tariffs en thuisbatterijen interessanter.

4) Circulair (ver)bouwen en lagere materiaalimpact

Naast energieprestaties schuift materiaalimpact naar voren. De Belgische TOTEM-tool (ontwikkeld door o.a. OVAM, VEKA/Leefmilieu Brussel en SPW) laat ontwerpers de milieu-impact van bouwmaterialen over de levenscyclus beoordelen en optimaliseren. 

Ook het beleid duwt richting circulariteit: sinds 1 juli 2024 is gescheiden inzameling van bouw- en sloopafval verplicht (Vlarema 9), wat hoogwaardiger hergebruik en recyclage ondersteunt. 

5) Waterbewust bouwen wordt norm

Bij nieuwbouw en heel wat verbouwingen is een regenwaterput verplicht en moet regenwater maximaal gebruikt worden (toilet, wasmachine, buitenkraan, poetswater). Sinds oktober 2023 zijn de minimumvolumes opgetrokken: vanaf 80 m² dak minstens 7.500 L; vanaf 120 m² dak 10.000 L (minimaal blijft 5.000 L). 

6) Publieke en collectieve oplossingen groeien

Warmtenetten, collectieve warmtepomptrajecten en wijkgerichte aanpak winnen terrein. De Warmtekaart Vlaanderen en Energiekaart tonen bestaande en geplande warmtenetten; lokale initiatieven sturen bewoners met “warmtepompklaar” woningen gericht aan. 

Feiten & data (Vlaanderen) — in een oogopslag

  • Nieuwbouweisen (2025): E-peil ≤ E30, S-peil ≤ S28. 
  • Renovatieverplichting (sinds 1/1/2023): aankoop met EPC E/F → binnen 5 jaar naar label D of beter.
  • Nieuwbouwtrends: 98% PV (aanvraag 2021), 57% met warmtepomp; combinatie PV+WP 77% (aanvraag 2022).
  • Zonnepanelen 2024: ~688 MWp bijgeplaatst; totaalvermogen ≈ 6,5 GW (mei 2024). 
  • Digitale meters: ~4,3 miljoen geplaatst tegen eind 2024. 
  • Water: regenwaterput verplicht; grotere minimale volumes sinds 10/2023. 
  • Materialen: TOTEM als LCA-referentie; gescheiden bouw- en sloopafval verplicht sinds 1/7/2024.

Wat betekent dit concreet voor (ver)bouwers?

  1. Denk “schil eerst”: focus op isolatie, luchtdichtheid en gecontroleerde ventilatie om E- en S-peil te halen. 
  2. Kies voor elektrificatie: combineer warmtepomp met PV; overweeg hybride oplossingen bij renovatie met bestaande radiatoren.
  3. Beheer water slim: dimensioneer de regenwaterput volgens dakoppervlakte en sluit verbruikers aan. 
  4. Verlaag materiaalimpact: gebruik TOTEM om materiaalkeuzes te vergelijken; plan selectieve sloop en hergebruik.
  5. Maak het thuis “smart”: benut de digitale meter voor sturing en flexibiliteit (bv. laden, warmtepomp, boiler). 
  6. Check lokale warmtenetten en wijkinitiatieven: bekijk de Warmtekaart en uitnodigingen via Woningpas-acties.